FRANCUSKA OPRAWA À LA DUSEUIL Z SUPEREKSLIBRISEM MONOGRAMOWYM JANA III SOBIESKIEGO

W ZBIORACH BIBLIOTEKI KÓRNICKIEJ

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest cennemu sobiescianum z kolekcji rękopisów PAN Biblioteki Kórnickiej – oprawie rękopiśmiennego panegiryku z emblematami autorstwa Johanna Jakoba Rollosa dedykowanego królowi Janowi III Sobieskiemu. To dzieło introligatorskie odznacza się powściągliwą, choć wytworną dekoracją, w centrum której widnieje superekslibris władcy w formie monogramu pod koroną królewską i w ujęciu gałązek palmowych. W pierwszej kolejności dokonano analizy oprawy pod względem materiałowo-technicznym i dekoracyjnym. Wnioski z analizy wykorzystano do osadzenia dzieła na tle francuskiego introligatorstwa XVII wieku, co doprowadziło do wniosku, że jest to klasyczny przykład oprawy w stylu à la Duseuil (à la Du Seuil), mający liczne odpowiedniki w dorobku francuskich introligatorów ery baroku. W dalszej kolejności przeanalizowano genezę formy superekslibrisu, wskazując na francuskie wzorniki graficzne, prezentujące m.in. projekty monogramów. Istotne okazały się analogie między superekslibrisem Sobieskiego a francuskimi superekslibrisami z monogramem lub tarczą herbową pod koroną i otoczoną gałązkami palmowymi bądź podobnymi motywami. Uwagę poświęcono też genezie formy papieru marmurkowego, z którego wykonano wyklejki. Na końcu podjęto się próby osadzenia tej księgi na tle księgozbioru Jana III Sobieskiego, z którego do dziś zachowała się jedynie drobna część woluminów. Zwrócono też uwagę na problem monogramów królewskich w Polsce ostatnich lat XVII i pierwszych dekad XVIII wieku.