Justyniańskie Digesta jako inspiracja argumentacji prawniczej.

Od kórnickiego rękopisu Digestów po współczesne spory o granice interpretacji

Abstrakt

Rękopis justyniańskich Digestów z końca XII wieku należy do najcenniejszych pozycji w zbiorach Biblioteki Kórnickiej. Opierając się na tym rękopisie, autor artykułu analizuje związek między europejską tradycją prawną a wciąż istotną kwestią granic interpretacji prawniczej. Artykuł rozpoczyna się od omówienia sprzeczności pomiędzy nałożonym przez Justyniana zakazem interpretacji Digestów a zawartymi w nich opiniami jurystów – znawców klasycznego prawa rzymskiego – potwierdzającymi istotną rolę interpretacji prawa. Pierwsza część artykułu zawiera analizę glos do justyniańskiego zakazu z konstytucji Omnem i glos do koncepcji interpretacji na początku drugiego tytułu Digestów Justyniana w rękopisie oraz w późniejszym zbiorze prezentującym dorobek glosatorów (Glossa magna). W drugiej części artykułu omówiono opinie najznamienitszych europejskich prawników z okresu od XIV do XIX wieku dotyczące justyniańskich Digestów oraz granic i sposobów interpretacji prawniczej. Obydwa pola doświadczenia prawniczego wykazują podobną tendencję do wzmacniania roli i elastyczności interpretacji prawniczej. Wyraźnie odczuwa się związek pomiędzy omawianym dwunastowiecznym rękopisem a stanowiskiem jurystów we współczesnych społeczeństwach europejskich.